Sipariş vermediği halde kapısına ürün gelen insanların sayısı artmaya devam ediyor. Bu durum tüketicide hem şaşkınlık yaratıyor hem de soru işaretlerine neden oluyor. Bu durumla karşılaşan tüketicilerin aklına ”Yasal haklarım neler?”, ”Ürünü iade etmek zorunda mıyım?”, ”İşletme sonradan benden para talep eder mi?” gibi soruları getiriyor. Tüketici Kanunu’na göre bu durumda haklarınız sandığınızdan daha fazla. Detayları Hukuk Desek sizler için derledi…
Sipariş etmediyseniz sorumluluk sizin değil
Bir sabah kapınız çalınıyor, elinize hiç beklemediğiniz bir paket tutuşturuluyor. Ne sipariş verdiniz, ne onayladınız. Belki merakla açtınız, belki de şüpheyle kenara koydunuz. Peki şimdi ne olacak? Ürünü saklamak mı gerek, iade mi etmek lazım, yoksa ödeme mi istenecek?
Aslında tüm bu soruların cevabı, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da açıkça yazıyor: Sipariş vermediğiniz bir ürünü kabul etmek zorunda değilsiniz.
Bir mal ya da hizmeti siz talep etmediyseniz onun adresinize gönderilmiş olması hiçbir yükümlülük doğurmaz. Ne ürünü saklamak zorundasınız, ne geri göndermek. Hatta ürünü kullanmış olmanız bile, aranızda geçerli bir sözleşme olduğu anlamına gelmez. Kanun, tüketiciyi bu gibi durumlarda net bir şekilde koruma altına alıyor. Üstelik satıcının iddiası varsa bunu ispat etmesi gereken kişi yine kendisi oluyor. Yani kanun, bu konuda topu tamamen satıcının sahasına bırakıyor.
Bu hak sadece tüketicinin değil herkesin!
Bu noktada önemli bir detay da Türk Borçlar Kanunu’ndan geliyor. 6098 sayılı Kanun’un 7. maddesine göre, “Ismarlanmamış bir şeyin gönderilmesi öneri sayılmaz.” Bu madde yalnızca tüketiciler için değil, herkes için geçerli. Yani tüketici sıfatı taşımayan bir kişi bile, sipariş etmediği bir malı teslim aldığında herhangi bir hukuki sorumluluk altına girmiş olmuyor.
İspat yükümlülüğü satıcıya ait
Uygulamada zaman zaman bazı firmaların, özellikle online satış platformları üzerinden faaliyet gösteren işletmelerin, yanlışlıkla veya sistemsel hatalar nedeniyle, tüketicilere önceden sipariş edilmemiş ürünleri göndermesi gibi durumlar yaşanabilmektedir. Bu tür gönderimlerde sıklıkla kullanılan ifadeler arasında, “Yanlışlıkla gönderildi”, “Siparişinizin onayı alınmıştır” veya “Sipariş sizin adınıza verilmiş” gibi açıklamalar yer almaktadır. Bu tür açıklamalar, tüketicilere ürünlerin gönderilmesinin yasal bir dayanağa sahip olduğu izlenimini verebilir. Ancak Türk Hukuku’na göre; bu tür ifadeler ve açıklamalar, yalnızca bir iddiadan ibarettir ve kesinlikle geçerli bir sözleşme ilişkisini doğurmaz.
Kanunlar, özellikle 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, tüketiciyi bu tür durumlardan korumak amacıyla oldukça net hükümler getirmiştir. Satıcı, ürünün gerçekten sipariş edildiğini ve tüketicinin rızasını açıkça verdiğini somut bir şekilde ispatlamak zorundadır. Bu ispat, yalnızca iddiaya dayalı açıklamalarla değil, güvenilir ve geçerli belgelerle yapılmalıdır. Örneğin, sipariş onayı, tüketici tarafından verilen açık onay, e-posta veya diğer yazılı onaylar gibi belgelere dayanılarak bir işlem yapılabilir.
Satıcı, ürünün bedelini yahut tazminatını talep edemez
Satıcı ispat yükümlülüğünü yerine getiremezse gönderilen mal, tüketici açısından hiçbir yasal bağlayıcılık taşımaz. Bu durumda, tüketici söz konusu malı iade etme, kullanma veya saklama gibi yükümlülüklerden tamamen muaf tutulur. Ayrıca satıcı da bu durumda tüketiciden herhangi bir ödeme talep etme hakkına sahip değildir. Dolayısıyla, tüketiciye gönderilen ürünün sipariş edilmediği ve onaylanmadığı durumlarda, satıcı ne ürünün bedelini talep edebilir ne de herhangi bir tazminat ya da işlem yapılmasını isteyebilir.
Peki, ne yapmalısınız?
Böyle bir durumla karşılaşırsanız paniğe kapılmanıza gerek yok. Ürünü iade etmek zorunda değilsiniz. Kullanmanız da sizi yükümlü kılmaz. En önemlisi, ödeme yapmak gibi bir zorunluluğunuz kesinlikle yok. Hatta bu tür uygulamalara karşı haklarınızı bilmek, olası bir istismarın da önüne geçer.
Günlük hayatta sıkça karşılaşabileceğiniz bu ve benzeri hukuki problemlerde haklarınızın farkında olmak ve hak istismarına uğramamak için bizi takip etmeyi unutmayın…