İş yerinde mobbing, sıkça karşılaşılan ve ciddi sonuçlar doğurabilen bir sorundur. Evden çok işte geçirdiğimiz süre, iş hayatının çeşitli zorluklarıyla birleştiğinde mobbing kavramı daha fazla gündeme geliyor. Peki, mobbing nedir, ne değildir? Nasıl fark edilir ve fark edildiği durumda ne yapılmalıdır? Bu soruların cevapları makalenin detaylarında…
Mobbing terimi, Türkçede “psikolojik taciz” veya “bezdirme” olarak tanımlanır. Bu kavram, genellikle iş yerlerinde uygulanan sistematik taciz, hakaret ve bezdirme eylemlerinin tümünü kapsar. Mobbing, belirli bir kişiyi hedef alarak iş yerinde veya okullarda bu kişinin çalışmalarını sürekli olarak engellemeyi, huzursuzluk yaratmayı ve sosyal olarak dışlamayı ifade eder. Bu tür eylemler kişinin moralini bozar ve onun gözden düşmesine yol açar.
Mobbingle mücadele etmek için Türk hukukunda hangi yasal düzenlemeler bulunmaktadır?
Türk hukukunda mobbingle mücadele için önemli yasal düzenlemeler şunlardır:
- İş Kanunu (4857 sayılı Kanun): İş Kanunu, çalışanların haklarını ve işyerindeki koşulları düzenleyen temel mevzuattır. Mobbing, işyerindeki kötü muamele ve tacizi önleyen hükümlere dayanarak iş Kanunu kapsamında ele alınır.
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 sayılı Kanun): Bu kanun, iş yerlerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini sağlamayı amaçlar. Mobbing, iş sağlığı ve güvenliği kapsamında da ele alınır ve önlenmesi için işverenin çeşitli yükümlülükleri bulunur.
- Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (6698 sayılı Kanun): Mobbing vakalarında, mağdurun kişisel verilerinin korunması önemlidir. Bu kanun, kişisel verilerin işlenmesi ve korunmasını düzenler ve mobbingle mücadelede de kullanılabilir.
- Türk Ceza Kanunu (5237 sayılı Kanun): Mobbing, bazı durumlarda suç teşkil edebilir. Taciz, hakaret, tehdit gibi eylemler Türk Ceza Kanunu kapsamında değerlendirilir ve cezalandırılır.
- Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu (6356 sayılı Kanun): İşçilerin sendika aracılığıyla haklarını koruma ve toplu iş sözleşmesi yapma hakkını düzenler. Sendikalar, mobbing mağdurlarına destek sağlayabilir ve mücadelede rol alabilirler.
Bu yasal düzenlemeler, iş yerinde mobbingin önlenmesi, mağdurların haklarının korunması ve mobbingle mücadelede etkin bir hukuki zemin oluşturulması için önemli bir çerçeve sunar.
İş yerinde mobbinge uğrayan kişi nasıl bir yol izlemelidir?
İş yerinde mobbinge uğrayan bir kişinin atması gereken adımlar şunlar olabilir:
- Belirtileri Tanımak: İlk adım, mobbingin belirtilerini tanımaktır. Mobbing genellikle sürekli tehdit, hakaret, aşağılama gibi davranışlarla kendini gösterir. Mağdur bu belirtileri tanımalı ve durumu ciddiye almalıdır.
- Belgeleri Toplamak: Mobbinge uğrayan kişi, yaşanan olayları belgelemelidir. İlgili tarihleri, saatleri, olayları not etmek, e-posta veya yazılı belgeleri saklamak önemlidir.
- İç Hukuk Yollarını Kullanmak: İş yerinde mobbing mağduru olan kişi, öncelikle iç hukuk yollarını kullanmalıdır. Bu, durumu işverene veya insan kaynakları departmanına bildirmek, iş yeri içindeki şikayet mekanizmalarını kullanmak anlamına gelir.
- İş Hukuku Danışmanlığı Almak: Mobbing mağduru kişi, durumu iş hukuku uzmanı veya avukata danışabilir. Uzman, mağdura mevcut haklarını ve izleyebileceği yolları anlatabilir ve hukuki destek sağlayabilir.
- İş Güvencesi Kapsamında Haklarını Korumak: Türk iş hukuku, işçilere belirli iş güvencesi sağlar. Mobbinge uğrayan bir işçi, iş güvencesi kapsamında haklarını korumalı ve gerektiğinde iş mahkemelerine başvurarak hukuki yolları kullanmalıdır.
- Sağlık Kuruluşlarına Başvurmak: Mobbing, fiziksel ve psikolojik sağlığı olumsuz etkileyebilir. Mağdur, ruh sağlığı açısından etkileniyorsa, bir psikolog veya psikiyatriste başvurmalıdır.
- Sendikal veya Sivil Toplum Kuruluşlarından Destek Almak: İşçi sendikaları veya sivil toplum kuruluşları, mobbing mağdurlarına destek sağlayabilir ve hukuki süreçte yardımcı olabilirler.
Mobbing mağduru kişinin atması gereken adımlar, durumun karmaşıklığına ve ciddiyetine bağlı olarak değişebilir. Ancak genel olarak, belirtileri tanıma, belgeleme, iç hukuk yollarını kullanma ve gerektiğinde hukuki destek alma önemlidir.
Mobbingle mücadele etmek için Türk hukukunda işverenin sorumlulukları nelerdir?
Türk hukukunda işverenin mobbingle mücadeledeki sorumlulukları arasında önleme, inceleme ve araştırma yapma, şikayet mekanizması sağlama, mobbingi sonlandırma ve önleme ile işçilerin haklarını koruma yer alır. İşveren, iş yerinde mobbingi önlemek için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür; bu, etkili politikalar oluşturmayı, çalışanlara eğitim vermeyi ve mobbingi önleyici kurallar belirlemeyi içerir. Mobbing şikayetleri veya belirtileri tespit edildiğinde işveren durumu incelemek, delilleri toplamak ve gerekli önlemleri almak zorundadır. Ayrıca, mobbing şikayetlerini alacak ve değerlendirecek etkili bir şikayet mekanizması sağlamalıdır; bu sistem, mağdurların güvenle şikayetlerini iletebileceği, gizliliğin korunacağı ve şikayetlerin objektif bir şekilde değerlendirileceği bir yapıya sahip olmalıdır. Mobbing tespit edildiğinde, işveren mobbinge uğrayan kişiyi korumak ve mobbingi sonlandırmak için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür ve gelecekte benzer durumların önlenmesi için düzenlemeler yapmalıdır. Ayrıca çalışanların mobbinge uğramalarını engellemek ve mağdurların haklarını korumak için destek sağlamak, hukuki süreçlerde yardımcı olmak ve gerekirse tazminat ödemek gibi önlemleri almak da işverenin sorumlulukları arasındadır. Bu sorumluluklar, iş yerinde sağlıklı bir çalışma ortamı sağlama ve çalışanların güvenliğini koruma amacıyla belirlenmiştir ve Türk hukuku tarafından işverenlere yüklenen önemli yükümlülüklerdir.
Mobbingle mücadelede işçinin hakları nelerdir ve bu haklar nasıl korunur?
İşçilerin iş sağlığı ve güvenliği hakkı, mobbinge karşı korunmalarını sağlar; işverenler, işyerinde mobbingi önlemek ve sağlıklı bir çalışma ortamı sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. İşe alım ve işten çıkarmada adalet, işçilerin beklentisidir; mobbing mağdurları haksız yere işten çıkarılmamalı veya ayrımcılığa maruz bırakılmamalıdır. Türk iş hukuku, mobbingi yasaklayarak işverenlerin bu konuda önlemler almasını sağlar. İşçiler, mobbing mağduriyetlerini işçi sendikaları veya temsilcilikler aracılığıyla iletebilir ve bu sendikalar hukuki destek ve temsil sağlayabilirler. Mobbing mağdurları haklarını aramak için hukuki yolları kullanabilir; iş hukuku danışmanları veya avukatlar bu süreçlerde destek sunar. Mahremiyetin korunması önemlidir; işveren, mobbinge ilişkin şikayetleri gizli tutmalı ve mağdurların kişisel verilerini korumalıdır. Ayrıca, mobbing mağdurları maddi veya manevi zararlarda bulunarak tazminat talep edebilirler ve Türk hukuku bu tazminat hakkını tanır. Bu haklar ve önlemler, işçilerin mobbinge karşı korunması ve haklarını araması için kritik öneme sahiptir; işverenlerin ve işçilerin bu haklara saygı göstermesi, sağlıklı bir çalışma ortamının oluşturulmasına yardımcı olabilir.
Türk hukukunda mobbing mağduru bir kişi tazminat talep edebilir mi? Nasıl bir süreç izlenmelidir?
Evet, Türk hukukunda mobbing mağduru bir kişi tazminat talep edebilir. Mobbing, iş yerindeki kötü muamele ve taciz gibi davranışlar sonucu mağduriyet yaşayan kişilerin maddi ve manevi zararlarını karşılamak için tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır.
Mobbing mağduru bir kişi, tazminat talebinde bulunmak için genellikle şu adımları izlemelidir:
- İç Hukuk Yollarını Kullanma: İlk olarak, mobbing mağduru işçi, yaşadığı mağduriyeti işverene bildirmeli ve işyerindeki şikayet mekanizmalarını kullanmalıdır. İşveren, mobbing şikayetini dikkate almalı, soruşturma yapmalı ve gerekli önlemleri almalıdır.
- İş Mahkemesine Başvurma: İşverenin gerekli önlemleri almaması veya mobbingin devam etmesi durumunda, mobbing mağduru işçi, iş mahkemesine başvurarak tazminat talep edebilir. İş mahkemesi, durumu değerlendirir ve mobbing mağdurunun haklılığına göre tazminat kararı verebilir.
- Tazminat Talebinin Belirlenmesi: Mobbing mağduru işçi, tazminat talebinde bulunurken, yaşadığı maddi ve manevi zararları belirlemelidir. Maddi zararlar, iş kaybı, gelir kaybı gibi somut zararlar olabileceği gibi, manevi zararlar da psikolojik travma, ruhsal sıkıntılar gibi etkileri içerebilir.
- Delillerin Sunulması: Tazminat talebi için mobbing mağduru işçi, yaşadığı mobbing durumunu kanıtlayacak deliller sunmalıdır. Bu deliller, tanıkların ifadeleri, yazılı belgeler, e-posta mesajları, ses kayıtları gibi kanıtlayıcı belgeler olabilir.
- Hukuki Sürecin Takibi: İş mahkemesine yapılan başvuru sonrasında, mobbing mağduru işçi, hukuki süreci yakından takip etmelidir. Gerekirse avukat tutarak hukuki süreçte destek alabilir ve haklarını etkin bir şekilde savunabilir.
Türk hukukunda mobbing mağduru bir kişi tazminat talep edebilir ancak bu süreç, iş mahkemesindeki dosyanın detaylarına, delillerin sağlamlığına ve hukuki temellere bağlı olarak farklılık gösterebilir. Bu nedenle, mobbing mağduru işçinin hukuki süreçte profesyonel bir destek alması önemlidir.
İşyerinde mobbinge uğrayan bir kişi nasıl kanıt sunmalıdır?
İş yerinde mobbinge uğrayan bir kişi durumu kanıtlamak için şu adımları izleyebilir: Olayları detaylı bir şekilde belgelemeli, tarih, saat, yer, olayın detayları, tanıkların kim olduğu gibi bilgileri not etmelidir. Yazılı belgelere özen göstermeli, mobbinge ilişkin e-postalar, mesajlar veya notlar gibi yazılı belgeleri saklayarak kanıtları güçlendirebilir. Tanıklardan ifade almalı, mobbing olaylarına tanık olan kişilerin ifadelerini alarak mahkemede güçlü bir kanıt elde edebilir. Doktor raporları almalı, fiziksel veya psikolojik zararlar varsa, doktor raporlarıyla bu zararları kanıtlayabilir. Gizli kayıtlar yapmamalı, yasalara uygun olmayan gizli kayıtlar yapmak yerine yasalara uygun yöntemlerle kanıtları toplamalıdır. Şikayet belgelerini saklamalı, işverene yapılan şikayetlerin belgelerini saklayarak şikayetin yapıldığını ve önlemlerin alınması için talepte bulunulduğunu gösterebilir. Bu adımlar, mobbing mağduru kişinin yaşadığı mağduriyeti kanıtlamasına ve hukuki süreçte güçlü bir pozisyon elde etmesine yardımcı olabilir.
Mobbingle mücadele etmek için Türk hukukunda hangi kurum ve kuruluşlardan yardım alınabilir?
Türk hukukunda mobbingle mücadele etmek için yardım alınabilecek birkaç kurum ve kuruluş şunlardır:
- İş Müfettişlikleri ve Çalışma Bakanlığı: Mobbing vakaları, iş müfettişleri ve Çalışma Bakanlığı tarafından incelenebilir. İş müfettişleri, iş yerlerindeki mobbing vakalarını araştırabilir ve gerekli önlemlerin alınmasını sağlayabilir.
- İş ve Sosyal Güvenlik Kurumu (İŞKUR): İŞKUR, işçilerin haklarını korumak için hizmet veren bir kurumdur. Mobbing mağduru kişiler, İŞKUR’a başvurarak mobbing vakalarıyla ilgili destek alabilirler.
- Sendikalar: Sendikalar, işçilerin haklarını savunan ve işyerindeki adaletsizliklere karşı mücadele eden kurumlardır. Mobbing mağduru kişiler, sendikalara başvurarak destek alabilirler.
- Hukuk Danışmanları ve Avukatlar: Mobbing mağduru kişiler, hukuki destek almak için hukuk danışmanları veya avukatlardan yardım alabilirler. Hukuk danışmanları veya avukatlar, mobbing mağdurlarının haklarını korumak ve hukuki süreçleri yönetmek için önemli bir rol oynarlar.
- Kamuoyu ve Sivil Toplum Kuruluşları: Mobbing vakalarıyla ilgili olarak kamuoyunu bilgilendiren ve duyarlılık oluşturan sivil toplum kuruluşları da destek sağlayabilir. Bu kuruluşlar, mobbing mağdurlarına danışmanlık hizmetleri, bilgilendirme ve farkındalık artırma faaliyetleri gibi yardımlar sunabilirler.
Bu kurum ve kuruluşlar, mobbing mağdurlarına destek sağlayarak haklarını korumalarına ve mobbingle mücadele etmelerine yardımcı olabilirler. Her durumda, mobbing mağdurlarının yaşadıkları durumu belgelemeleri ve hukuki destek almaları önemlidir.
Mobbing mağdurunun kişilik haklarını, onurunu, şerefini veya sağlığını zedeleyen davranışlar, doğrudan bir hukuki kavram olarak tanımlanmasa da pratikte karşılaşılan bir durumdur. Bu tür sorunlarla başa çıkmak ve etkili bir çözüm sağlamak için mobbing mağdurlarının uzman bir avukata danışması, hukuki süreçlerin doğru bir şekilde yürütülmesi ve haklarının korunması açısından büyük önem taşımaktadır.
