Tarihler 22 Kasım 1963, saat 12:30’u gösterdiğinde dünya siyasetini baştan yaratacak bir olay yaşandı. ABD’nin 35. Başkanı John Fitzgerald Kennedy’e Demokrat Parti’nin Teksas’taki liberal ve muhafazakâr hizipleri arasındaki sürtüşmeyi bitirmek için geldiği Dallas şehir merkezinde, eşiyle birlikte açık bir arabanın içindeyken ateş açıldı. Bir kez boğazından ve bir kez de başından vurulan Kennedy, Parkland Hastanesi’ne götürüldüyse de 13:00’te öldüğü açıklandı. İşte bu saatten sonra dünya siyaseti yeniden şekillendi.
John F. Kennedy, 29 Mayıs 1917 tarihinde Brookline, Massachusetts’te dünyaya geldi. Ailesinin dokuz çocuğundan biriydi ve ailesinin en büyük oğluydu. Babası Joseph P. Kennedy Sr. bir işadamı ve diplomat olarak önemli bir isimdi, annesi Rose Fitzgerald ise politik bir ailenin üyesiydi. Çocukluğu sağlık sorunlarıyla geçti ve ömrü boyunca bu sorunlarla mücadele etti. Eğitim hayatına Harvard Üniversitesi’nde başladı ve buradan 1940 yılında mezun oldu. Daha sonra Stanford Üniversitesi İşletme Enstitüsü’ne kaydoldu ve siyaset bilimi konusunda uzmanlaştı.
GENÇLİK YILLARI
Kennedy, gençlik yıllarında hem Ordu hem de Donanma tarafından fiziksel sağlık sorunları nedeniyle reddedildi. Ancak babasının politik bağlantıları sayesinde 1941 yılında Donanma’ya kabul edildi ve PT bot eğitimi aldı. II. Dünya Savaşı sırasında Donanma’da görev yaptı ve teğmen rütbesine terfi etti.
KENNEDY VE BERLİN DUVARI
Siyasi kariyerine gazetecilikle başlayan Kennedy, daha sonra Temsilciler Meclisi’ne seçildi ve Kasım 1946’da göreve başladı. 1960 yılında ABD Başkanlığı için adaylığını koydu ve seçimi kazanarak göreve geldi. Kennedy’nin başkanlığı dönemi, Soğuk Savaş’ın önemli dönemlerine tanıklık etti. Bu dönemde komünist tehditler, Domuzlar Körfezi Harekâtı ve Küba Füze Krizi gibi olaylar yaşandı. Ayrıca, Kennedy’nin başkanlığı sırasında Almanya’da Berlin Duvarı’nın inşa edilmesi de büyük bir olaydı. Kennedy’nin liderliği sırasında önemli iç ve dış politika kararları alındı ve ülkesinde unutulmaz bir lider olarak kabul edildi.
EVLİLİĞİNDE YAŞADIKLARI
Kennedy, 12 Eylül 1953’te zengin bir sosyalist ve fotoğrafçı olan Jacqueline Bouvier ile evlendi. Bu evlilikten 4 tane çocukları oldu.
KENNEDY’NİN BAŞKANLIK DÖNEMİ
8 Kasım 1960 tarihinde gerçekleşen Amerika Birleşik Devletleri Başkanlık seçimleri, Cumhuriyetçi aday Mevcut Başkan yardımcısı Richard Nixon ile Demokrat aday Massachusetts senatörü John F. Kennedy arasında gerçekleşti. Seçimleri Demokrat aday Massachusetts senatörü John F. Kennedy kazandı.
Kennedy, seçim sürecinde propagandasını ağırlıklı olarak ABD dış politikası ve komünizm karşıtlığı üzerinde gerçekleştirdi.
Kennedy, sonrasında çok konuşulacak olan 20 Ocak 1961 tarihinde, başkanlık görevini devralırken
yaptığı konuşmada dış politikaya öncelik vereceğine dair sinyalleri açıkça gösterdi. Bu konuşmanın öne çıkan konuları arasında atom bombası çalışmalarını durduracağı da bulunuyordu.
KÜBA KRİZİ
Komünizm karşıtı politikasıyla öne çıkan Kennedy döneminin önemli olaylarından biri Küba krizi olarak adlandırılıyordu. Tarihler14 Ekim 1962’yi gösterdiğinde Sovyetler Birliği’nin ABD‘nin dibinde bulunan müttefiki Küba’ya nükleer başlıklı silahlar yerleştirdiğini gösteren fotoğrafların ortaya çıkmasıyla iki ülke arasında nükleer savaşın eşiğine gelindi.
TARİHİ YENİDEN YAZACAK OLAN SUİKAST ANI
John F. Kennedy, 1964 seçimleri için çalışmalara başlamak adına 22 Kasım 1963 tarihinde Texas’a bir gezi planladı. Bu gezinin amacı, Demokrat Partili Texas Valisi John B. Conally ile Demokrat Partili Senatör Ralph Yarborough arasındaki çekişmenin sona erdiğini gösterip Demokrat Parti seçmenlerine birlik mesajı verilmesiydi.
22 Kasım 1963 Cuma günü geldiğinde planlandığı gibi Texas’ın Dallas kentinde bir konvoy düzenlendi. Kennedy’nın halkı selamladığı konvoy arabasının içinde eşi Jacqueline Bouvier, Texas Valisi John Connally ve eşi de vardı.
Texas saatleri 12:30’u gösterdiğinde Başkan Kennedy’nin bulunduğu üstü açık konvoy arabasına art arda 3 el ateş edildi. Başkan Kennedy’yi isabet alan 2 kurşundan ilki ensesinden, ikincisi ise Kennedy’nin başından yaralanmasına sebep oldu. Aynı arabada yer alan Texas Valisi John B. Conally de kurşunun hedefi olarak ağır yaralandı.
SUİKAST ANININ GÖRÜNTÜLERİ: ZAPRUDER FİLMİ
Abraham Zapruder adlı amatör bir fotoğrafçı tarafından çekilen Zapruder filmi, suikast anına ilişkin en net çekilmiş görüntü olarak kabul edilmiş ve olaya yönelik soruşturmalar bu görüntü üzerinden gerçekleştirilmiştir:
Kennedy vurulduktan sonra doğruca Parkland Hastanesi’ne götürülmek üzere yoldayken hayatını kaybetti. Vali John B. Conally ise kurtulmayı başardı.
CİNAYET SORUMLUSU LEE HARVEY OSWALD
Marksist kimliği ile öne çıkan Lee Harvey Oswald, ABD Donanması’nda görev alan bir piyade iken 1959 yılında görevinden ayrılarak Sovyetler Birliği’ne göçtü ve orada tanıştığı Rus eşi Marina ile evlendi. Haziran 1962’de Dallas’a geri döndü.
Texas Kitap Deposu’nun 6. katından keskin nişancı tüfeği ile Başkan Kennedy’i öldürdüğü açıklanan Lee Harvey Oswald, suikastten 45 dakika sonra sokakta karşılaştığı polis memuru J. D. Tippit’i öldürdü.
İlk olarak Tippit cinayetinden tutuklanan Oswald, polis sorgusunda Başkan Kennedy’i öldürdüğünü itiraf etti.
Olaydan 2 gün sonra, TV kanalları canlı yayındayken, Kennedy sempatizanı olarak bilinen gece kulübü işletmecisi Jack Ruby tarafından Dallas Polis Merkezi’nin bodrum katında gerçekleştirilen silahlı saldırıda mahkeme salonuna götürülmek üzere olan Lee Harwe Oswald hayatını kaybetti.
Ruby, Oswald’ı öldürdükten hemen sonra tutuklandı. Ölüm cezasına çarptırılan Ruby, yeniden yargılanmaya başlamadan kısa süre önce resmi kaynaklara göre lösemi sebebiyle 3 Ocak 1967 tarihinde öldü. Böylece resmi olarak Kennedy suikastı ile doğrudan ilişkisi olan herkes hayatını kaybetmiş oldu.
KENNEDY SUİKASTI NEDEN ŞÜPHELİ?
Kennedy suikastı üzerine yazılmış birçok teori bulunuyor. Bunlardan en yaygını ise ABD derin devletinin suikastı gerçekleştirmiş olduğu. Buna inanılmasının en büyük sebebi, suikast anında bulunan tanıkların resmi açıklamalarla çelişen ifadeleri.
ÇELİŞKİLİ OTOPSİ RAPORU
Lee Harwey Oswald, üç kurşun ateşlemiş ve ikisi Başkan Kennedy’e isabet etmiştir. Ancak otopsi incelemesinde Başkan John F. Kennedy’nin vücudunda 8 kurşun izi tespit edilmiştir. 1964 Warren, 1975 Rockefeller ve yargıç Frank Church’ün oluşturduğu komisyonlar, Oswald’ın bu suikastı tek başına gerçekleştirdiği sonucuna varmışlardır.
TANIKLARIN İFADELERİ OLAYI DAHA DA İLGİNÇLEŞTİRİYOR
Olay anına tanıklık eden 2 kişinin ifadeleri, resmi kaynakların açıklamalarıyla çelişiyor. Bunlardan biri görgü tanığı Jessica C. Flonnkın’in ifadesi.
Jessica C. Flonnkın, suikast gerçekleştiği anda olayı en net şekliyle görüntüye alan Abraham Zapruder’in hemen arkasında yer alıyor. Yaşlı kadının FBI’a verdiği ifade ise şu şekilde:
”Suikastten hemen sonra çimenli tepecikte Lee Harwey Oswald’ı vuran adamı (Jack Ruby) elinde dürbünlü tüfekle oradan uzaklaşmaya çalışırken gördüm. Çimenli tepeciğe gittiğimde her yerde barut kokusu ve duman vardı”
Suikast anında orada bulunan polis memuru William Janetsson’ın ifadesi, bu ifade ile kısmen uyuşuyor. Janetsson da çimenli tepecikten silah sesi geldiğini ve oraya gittiğinde barut kokusu ve duman olduğunu söylemiş ancak Jack Ruby’i gördüğüne dair bir ifade kullanmamıştır.
GÖRGÜ TANIKLARI BİRDEN FAZLA TETİKÇİNİN OLDUĞUNU SÖYLÜYOR
Suikast anına tanıklık eden ve şu anda Scranton Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olan Dr. Toni Glover, olay anında henüz 11 yaşındaydı. Glover de ikinci bir tetikçinin olduğunu ve çimenli tepecikten ateş edildiğini düşünenlerden.
PARAFİN TESTİ TETİKÇİ OSWALD’IN HİÇ SİLAH KULLANMADIĞINA İŞARET EDİYOR
Oswald’ın yanağına uygulanan parafin testi onun tüfek kullanmadığına işaret etmişti.
OLAYIN İÇİNDE OLAN VALİ CONALLY DE RESMİ KAYNAKLARA AYKIRI İFADE VERDİ
Kennedy ile birlikte aynı arabada bulunan ve resmi kaynaklara göre Kennedy’i vuran aynı kurşunla yaralanan Texas Valisi John B. Conally, resmi kaynakların aksine kendisini yaralayan kurşunun Başkan Kennedy’i vuran kurşun ile aynı olmadığını söylemişti.
SUİKASTTEN 25 DAKİKA ÖNCE İNGİLTERE’DEN GELEN GİZEMLİ TELEFON ARAMASI
Donald Trump döneminde, 2017 yılında gizlilik kararı kaldırılarak kamuya açılan 2 bin 800 belge içinde suikast ile alakalı ilginç bilgiler yer alıyor. Bunlardan biri, suikastten 25 dakika önce İngiltere’den gelen bir telefon konuşmasını içeren CIA belgesi.
Belgede, Cambridge Evening News gazetesinin bir muhabirini, suikastten 25 dakika önce ismini gizli tutarak arayan bir kişinin çok büyük bir haber için ABD büyükelçiliğini aramasını söylediği telefon konuşması yer alıyor.
CIA başkan yardımcılarından biri, FBI başkanına yazdığı mektupta şöyle söylüyor:
“Arayan kişi Cambridge News muhabirine sadece büyük bir haber için Londra’daki ABD Büyükelçiliğini araması gerektiğini söyleyip telefonu kapatmış. Başkanın öldürüldüğü haberi duyulunca, muhabir Cambridge polisini arayarak kendisine böyle bir ihbarın yapıldığını bildiriyor, polis de MI5’a (İngiltere İç İstihbarat Servisi) haber veriyor. Önemli nokta ise MI5’in hesaplarına göre telefon aramasının başkanın vurulmasından 25 dakika önce yapılmış olması.”
TETİKÇİ OSWALD SUİKASTTEN ÖNCE SOVYET YETKİLİYLE KONUŞTU
Telefon dinlemesine ilişkin CIA belgesine göre, Lee Harvey Oswald 28 Eylül 1963 günü Mexico City’deki SSCB Büyükelçiliği’nde, konsolos Valeriy Vladimiroviç Kostikov ile görüştü.
Daha sonra 1 Ekim’de büyükelçiliği arayan Oswald, kırık dökük bir Rusça ile kendisini ismen tanıttıktan sonra, telefondaki görevliye “Washington’a telgraf konusunda yeni bir şey olup olmadığını” sordu.
CIA belgesi, adı geçen diplomat Kostikov’un “Bilinen bir KGB (Sovyet istihbarat servisi) üyesi” ve “sabotaj ve suikastlerden sorumlu” 13. bölümün mensubu olarak tanımlıyor.
BBC
FBI SUİKASTTEN ÖNCE OSWALD’I TAKİP ETMİŞ
FBI kaynaklı belgelerin birinde ise büronun Ekim 1963 tarihinde Lee Harvey Oswald’ı takip ettiği anlaşılıyor.
New Orleans’daki bir FBI ajanı, Küba’daki kaynaklara göre Oswald’ın izlenmeye değer biri olduğunu ve bu bilgiyi Dallas’taki yetkililere gönderdiğini yazıyor.
Belgede ajanın “Onlar (Dallas FBI ofisi) hali hazırda Lee Harvey Oswald’ın yerini tespit etmek için soruşturma yürütüyor” diye konuştuğu anlaşılıyor.
OSWALD’IN KATİLİ JACK RUBY’NİN POLİSLE YAKIN İLİŞKİSİ
FBI belgesinde, bir FBI muhbirinin aktardığı bilgiye göre, Ruby’nin illegal fuhuş işleri yaptığı ve Dallas polisinin buna göz yumduğu belirtiliyor. Bundan dolayı Ruby’nin Dallas polisiyle kontak halinde olduğu düşünen muhbirin yine de Ruby’nin Oswald’ı bacağından yaralamak yerine öldürmesini şaşırtıcı bulduğu belirtiliyor.
CIA BAZI BELGELERİ HÂLÂ GİZLİYOR OLABİLİR Mİ?
CIA’in bazı belgeleri sakladığını gerekçe göstererek hükümete karşı dava açan Mary Ferrell Vakfı, yeni belgelerin kamuya açılmasını sağlamıştı. Vakfın en dikkat çekici iddialarından birinin CIA’in Oswald’ın Mexico City’deki Sovyet yetkili ile yaptığı görüşmeye ilişkin belgeleri gizli tuttuğu olmasına karşın CIA bu iddiaları reddederek Oswald ile hiçbir bağlantılarının olmadığını ve müfettişlerle bütün belgeleri açıkça paylaştığını belirtiyor.
Vakıf ise CIA’in bazı kayıtları ulusal arşivle hiçbir zaman paylaşmadığı için bahsi geçen olaya ilişkin belgelerin yayımlanan belgeler arasında bulunmadığını savunuyor.
GİZLİ BELGELER AŞAMALI OLARAK AÇILIYOR
Aşamalı olarak 2017 yılından beri kamuyla paylaşılmaya başlanan Kennedy suikastine ilişkin binlerce gizli belge, en son Aralık 2022’de açılmıştı. Beyaz Saray’dan yapılan son açıklamaya göre binlerce açılan belgenin yanında ülke güvenliği gerekçesiyle açılmayan belgelerin de olduğu belirtilmişti.
